Wysoki kontrast
Wielkość tekstu
Dostępność
  • Dostępność
    • Wysoki kontrast
    • Wielkość tekstu
    • Dostępność

Zielony Ład z perspektywy regionalnej w kontekście wykorzystania funduszy europejskich w RPO

Europejski Kongres Samorządów Najnowsze informacje VI Europejski Kongres Samorządów

Podczas VI Europejskiego Kongresu Samorządów, który odbywa się w dniach 6-7 grudnia 2021 w Mikołajkach wśród debat nie zabrakło tych, poświęconych tematyce Zielonego Ładu. W jednym z nich mieliśmy okazję dowiedzieć się jak wygląda Zielony Ład z perspektywy regionalnej w kontekście wykorzystania funduszy europejskich w RPO. 

W dyskusji moderowanej przez profesora Jacka Szlachtę ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie udział wzięli: Gustaw Marek Brzezin, Marszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Lidia Wójtowicz, Dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Warmińsko-Mazurskiego, profesor Janusz Zaleski z Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN oraz profesor Wojciech Dziemianowicz z Uniwersytetu Warszawskiego.

Aktualne Ramy Finansowe UE dotyczą lat 2021-2027. Ze względu na skalę alokowanych środków i minimalny pułap alokacji wiodący stał się Cel Polityki 2 Bardziej przyjazna dla środowiska niskoemisyjna Europa. Unia Europejska występuje w roli światowego lidera Zielonego Ładu. 14 województw Polski jest traktowane wyjątkowo szczodrze ze względu na niski poziom rozwoju społeczno-gospodarczego. Warmińsko-Mazurskie jest z jednej strony najbiedniejszym regionem Polski (wg poziomu PKB na mieszkańca), z drugiej strony regionem o szczególnej wartości środowiska przyrodniczego, będącego wyjątkowym walorem rozwojowym.

Marszałek Gustaw Marek Brzezin zwrócił uwagę na uszczuplenie pieniędzy unijnych w ostatnim czasie, na szczęście jednak Warmia i Mazury zanotowały największą alokację pieniędzy, które będą teraz wdrażane. Wielkim atutem są bez wątpienia uwarunkowania przyrodnicze regionu – to zielone płuca Polski ale i całej Europy. „Unia mówi, żeby nie szkodzić środowisku, a my od samego początku tak właśnie działamy – 80% produkcji energii pochodzi ze źródeł energii odnawialnej. Według wytycznych unijnych należy spełnić 30% celów środowiskowych, u nas to jest spełniane z nawiązką, więc można byłoby przekierować te środki na dofinansowanie innych obszarów.” Według marszałka ważna jest również aktualizacja krajowego planu oczyszczania ścieków. Już teraz ministerstwo powinno dołożyć starań, żeby system działał lepiej, nie było opóźnień, gdyż jest to jest niezbędne, żeby wystartować z konkursami i dbać o cele środowiskowe. Zdaniem Gustawa Marka Brzezina kluczowe jest partnerstwo – samorządy powinny uczestniczyć w ustalaniu i wprowadzaniu rozwiązań systemowych celów środowiskowych. Wszystko wymaga edukacji i działania – kiedyś taką rolę odgrywał wojewódzki fundusz ochrony środowiska – dziś nie wiadomo kto ma to robić. To samo dotyczy czystości powietrza, nie tylko wody. Nie wystarczy zakazać „kopciuchów”, ale trzeba opracować system – jakie rozwiązania, jakie wyrównania wprowadzić?. Potrzeba współpracy i globalnego systemowego podejścia. 

Pani Dyrektor Lidia Wójtowicz przytoczyła kilka istotnych liczb. Od powstania województwa poprzez różne projekty i programy (SPOR, fundusze unijne, samodzielne programy) zainwestowano około 35 miliardów złotych. A przed województwem kolejne około 8 miliardów złotych w całkiem niedalekiej perspektywie. „Od zawsze inwestujemy w środowisko przyrodnicze, ponieważ z tego naturalnego środowiska żyjemy – nie tylko turystyka, ale i inteligentne specjalizacje regionalne – jak np. meblarstwo, żywność. Wydaje się, że u nas nie jest wiele do zrobienia w ochronie środowiska, ale jest, tylko są to inne działania – jesteśmy rezerwuarem zasobów dla całej polski – mamy zasoby wody, roślinności i będziemy mieli znośną temperaturę – żeby jednak to zachować trzeba się starać i inwestować.” 

Profesor Janusz Zaleski podkreślił w swojej wypowiedzi, że Europejski Zielony był odpowiedzią głównie na kwestie klimatyczne, ale nie uwzględniono w tej strategii pandemii, co w znaczący sposób zaburzyło działania. Zaś o skuteczności działań decydować będą przede wszystkim: wielkość zasobów, swoboda dysponowania i sprawność realizacji. Przyznał również, że zasobów mogłoby być więcej gdyby polityka rządu była bardziej decentralizacyjna.

Zdaniem profesora Wojciecha Dziemianowicza, tym, co może znacząco pomóc w realizacji polityki Zielonego Ładu jest wzmocnienie relacji wspominanych 14 regionów z centralą. Przedstawiciele tych regionów powinni jak najwięcej jeździć do Warszawy, po drugie powinni próbować odnaleźć się inteligentnie w rozstroju organizacyjnym i prawnym. „Mam takie oczekiwanie, ze w Polsce polityka regionalna będzie traktowana jako kluczowa w zarządzaniu polityką zintegrowaną. Chciałbym, żeby w Polsce polityka regionalna była zdecentralizowana. Może okazać się, że środków do zagospodarowania jest znacznie więcej.” Dla usprawnienia działań powinniśmy dbać o jakość kapitału ludzkiego, dbać o inicjatywy oddolne, budować relacje partnerskie ze społecznościami lokalnymi. Ważne jest również, by jasno wyznaczyć gdzie przebiega linia demarkacyjna w tychże działaniach– gdzie rząd, a gdzie regiony?

Partnerem panelu był Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego.

Skip to content