W poszukiwaniu utraconej innowacyjności

Jako pierwszy o wypowiedź na temat innowacji został poproszony Andrew Hamilton, który podkreślił istotną rolę budowania kultury innowacyjności poprzez edukację i współpracę z uczelniami wyższymi. Uniwersytety mają duży potencjał tworzenia nowych idei, nowych koncepcji, odkrywania nowej wiedzy. Najważniejsze klastry innowacji wiążą się z uniwersytetami.  

Moderator zapytał o rolę branży kosmicznej w innowacyjności. 

Alexander MacDonald oznajmił, że w przestrzeni kosmicznej dzieje się obecnie bardzo wiele. Technologia, którą dysponujemy na co dzień (np. telefony komórkowe) bazuje na technologii kosmicznej i sygnałach odbieranych z satelit. Jest to tendencja, która będzie się wzmacniać. Zwrócił uwagę, że nie tylko wizje są dla nas bodźcem do rozwijania innowacji, ale i ograniczenia, z którymi się stykamy. Zauważył, że prawdopodobnie jest to dopiero początek rozwoju innowacji kosmicznych – byliśmy jak dotąd jedynie na Księżycu. 

Moderator zapytał o innowacje w Czarnogórrze, o szanse i wyzwania z nimi związane. 

Bilijana Scepanovic podkreśliła, że jest inżynierem z wyksztalcenia, w związku z czym temat innowacji jest jej bliski. Rząd w Czarnogórze stara się o rozwój badań tak, aby napędzał on rozwój kraju. Czarnogóra jest na dobrej ścieżce do realizowania planowanych innowacji. 

Moderator zwrócił się z pytaniem o zagrożenia związane z innowacjami, jak chociażby kwestię wyłączenia pewnych grup społecznych.  

Andrew Hamilton przypomniał, że problem innowacji w kontekście etyki nie jest nowy. Każda technologia ma potencjał do bycia niewłaściwie wykorzystywaną, np. do naruszania prywatności.  

Moderator zapytał o współpracę pomiędzy sektorem prywatnym i publicznym w kontekście rozwoju innowacji. 

Alexander MacDonald zauważył, że aktualnie w tym obszarze obserwuje się zmiany. Dawniej jedynie NASA rozwijała podróże kosmiczne, a teraz powstaje coraz więcej prywatnych firm, które realizują tego typu działania. Wspomniał także o planach kolejnego lotu załogowego na Księżyc pod koniec bieżącej dekady. 

Bilijana Scepanovic wypowiedziała się na temat współpracy pomiędzy sektorem prywatnym i publicznym w Czarnogórze. Podkreśliła, że kraj podjął działania na rzecz poprawy ekosystemu, a obecnie inwestuje w innowacje w jego ramach. Rozwijanie innowacyjności jest jednym z priorytetów i opiera się na współpracy pomiędzy jednostkami naukowymi. Opowiedziała o Funduszu na rzecz Innowacji Czarnogóry – organie, który powstał między innymi w celu prowadzenia działań w obszarze partnerstwa publiczno-prywatnego – a także o wprowadzonych ulgach podatkowych. Scepanovic pozytywnie oceniła działania Czarnogóry w zakresie partnerstwa publiczno-prywatnego w odniesieniu do rozwoju innowacyjności, zauważając, że jak dotąd każdy kolejny Rząd w kontynuował politykę współpracy. 

Moderator zapytał o różnice pomiędzy podejściem do rozwoju w Europie i w USA 

Andrew Hamilton jako główną różnicę wskazał przygotowanie do porażki i zgodę na nią. 

W Stanach Zjednoczonych porażka jest traktowana jako coś normalnego, kolejny krok w drodze do sukcesu i cenne doświadczenie. W Europie z kolei jest ona wciąż traktowana jako wstydliwy element w życiorysie. 

Moderator zwrócił się z pytaniem jakie umiejętności należy rozwijać, aby napędzać innowacyjność. 

Alexander MacDonald w odpowiedzi przyznał, że rzeczywiście porażkę w USA uważa się za oznakę samorozwoju i element ścieżki doświadczenia. Praktykuje się kodyfikowanie wniosków z doświadczeń, ucząc się na sukcesach i na porażkach. Funkcjonuje tam kultura otwartości na błędy oraz na ich naprawianie, zachęca się do przyznawania do błędów. Wyjaśnił w jaki sposób lekcje z przeszłości są istotne w przypadku budowy statków kosmicznych, których po wystrzeleniu w przestrzeń kosmiczną nie można już naprawiać.  

Moderator zapytał o to w jaki sposób polityka Unii Europejskiej przyczynia się do innowacyjności. 

Bilijana Scepanovic oceniła, że polityka Unii Europejskiej jest stosowna i słuszna w odniesieniu do innowacji. Dodała, że Czarnogóra już teraz stara się dostosowywać swoje prawodawstwo do wymogów unijnych licząc, że wkrótce stanie się członkiem Unii. 

Andrew Hamilton zabrał głos odnosząc się do współpracy międzynarodowej pomiędzy naukowcami, podając przykład prac nad szczepionkami przeciwko Covid, gdzie istotny był wkład węgierskich naukowców. Odwołał się także do historii Doliny Krzemowej, na której sukces złożyły się innowacyjne rozwiązania z Indii. Podkreślił, że współpraca międzynarodowa jest równie istotna jak finansowanie innowacji.  

Moderator zapytał o sposoby szkolenia przyszłych edukatorów. 

Andrew Hamilton namawiał do tego, żeby przede wszystkim nie przeszkadzać. Tłumaczył, że często innowatorzy działający ze szlachetnych pobudek napotykają przeszkody ze strony władz. Warto wspierać determinację innowatorów, wspomagać ich w podejmowaniu ryzyka.  

Moderator zadał pytanie o to jak istotna jest branża wojskowa dla innowacyjności. 

Alexander MacDonald przyznał, że jest to kontrowersyjne pytanie. W przeszłości środki na budżet wojskowy rzeczywiście wspierały rozwój innowacyjności. W USA powstały jednak cywilne projekty kosmiczne i od początku zakładano, że NASA nie będzie realizować zadań wojskowych. To, że środki przeznaczone na obronność tak mocno przyczyniły się do rozwoju technologii kosmicznej jest wynikiem wielu różnych zagrożeń. Obecnie są to zmiany klimatyczne, w związku z którymi NASA zatrudnia aktualnie więcej specjalistów od klimatu. Nieprawdą jest, że wyłącznie wyzwania związane z obronnością napędzają innowacyjność. Wszyscy dokonujemy wyborów jakiego rodzaju zmian chcemy. Pozostaje mieć nadzieję, że będą to wybory wynikające z umiłowania pokoju. 

Moderator zwrócił się z pytaniem o wykorzystywanie unijnych rozwiązań dla innowacyjności. 

Bilijana Scepanovic wyraziła przekonanie, że nie ma potrzeby aby kraść rozwiązania, kiedy można o nie poprosić i je dostać. Podkreśliła wagę wspierania młodych ludzi w działaniu na rzecz innowacji oraz zapewniania im możliwości poszukiwania własnych rozwiązań. Brak doświadczenia nie jest wadą – profesorowie i studenci nawzajem uczą się od siebie. Scepanovic dodała, że działania innowacyjne mogą nam pomóc w przezwyciężeniu kryzysu.  

Moderator zauważył, że innowacje to także media społecznościowe. Zapytał czy w sytuacji, kiedy innowacyjność może być zagrożeniem powinniśmy nią sterować czy też pozwolić się jej swobodnie rozwijać. 

Andrew Hamilton wyraził opinię, że regulacje odgórne powinny być wprowadzane wyłącznie w sytuacjach łamania prawa. Media społecznościowe powinny się samoregulować, jest to lepszym rozwiązaniem niż interwencja rządowa. 

Alexander Macdonald zwrócił uwagę, że nie można udzielić w tym zakresie jednej odpowiedzi. Rozwiązania w odniesieniu do technologii i innowacji są wprowadzane na poziomie krajowym. Możemy się być może zastanawiać – wzorem takich społeczności jak np. Amisze – które technologie nam służą, które dopuścić do użytku, a które odrzucić.  

Bilijana Scepanovic  zauważyła, że jesteśmy obecnie jako społeczeństwo w momencie, w którym nie wiemy jeszcze dokąd doprowadzi nas ścieżka, która podążamy. Każda społeczność powinna sama podejmować decyzje odnośnie tego jak regulować obszary innowacji i jakie stworzyć warunki do rozwoju technologii. 

Moderator podziękował uczestnikom debaty i pożegnał ich.