Samorządy oczekują kompleksowej obsługi bankowej

Oferta bankowa dla jednostek samorządu terytorialnego

Współpraca instytucji bankowych z samorządami zdecydowanie wykroczyła przez ostatnią dekadę poza typowe relacje bank–klient. Banki nie są już dzisiaj instytucjami zajmującymi się przede wszystkim prowadzeniem rachunków jednostek samorządu terytorialnego, ale stały się partnerami w organizowaniu finansowania inwestycji oraz zarządzaniu funduszami publicznymi.

Jednostki samorządu terytorialnego (JST) zaspokajają potrzeby społeczne o pierwszorzędnym znaczeniu dla obywateli. Są to np. usługi świadczone w zakresie oświaty, pomocy społecznej, administracji, kultury czy infrastruktury komunalnej. Te zadania samorządy realizują z dochodów pochodzących z różnych źródeł; dochodów własnych (m.in. z podatków, opłat), subwencji ogólnej i dotacji celowej z budżetu państwa. Samorządy mogą też na określone cele zaciągać kredyty, pożyczki i emitować papiery wartościowe. Suma zaciągniętych zobowiązań nie może jednak przekroczyć kwoty określonej na dany rok w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego. Z zaprezentowanych niedawno przez Ministerstwo Finansów danych wynika, że samorządy uzyskały w 2021 roku dochody ogółem wyższe o 9,3 proc. (333,4 mld zł). Mocno odbiły po pandemicznym osłabieniu dochody podatkowe – z tytułu PIT o 12,7 proc., a CIT o 26,2 proc. Wydatki ogółem zwiększyły się o 5,6 proc. do poziomu 316 mld zł. Nadwyżka operacyjna wzrosła aż o 71%, osiągając 36,6 mld zł, jednak interpretując ten wynik należy mieć na uwadze, że na tak duży skok nadwyżki miały wpływ dodatkowe środki w wysokości 8 mld zł, przelane na konta samorządów pod koniec grudnia 2021 tytułem uzupełnienia subwencji ogólnej. Środki te częściowo rekompensują utracone przez samorządy dochody z PIT w związku ze zmianami podatkowymi wprowadzonymi w ramach programu Polski Ład.

W końcu zobaczyliśmy odwrócenie spadkowego trendu w inwestycjach samorządów, które wzrosły w 2021 roku o 3,1 proc. (do 48,1 mld zł). Nadal jednak jest to niższy poziom niż w latach 2018-2019. Najsilniej wzrosły inwestycje województw (6,5%) i gmin (5,2%), spadły natomiast inwestycje w powiatach grodzkich (-1,2%). Spodziewamy się, że aktywność inwestycyjna JST w 2022 i w kolejnych latach będzie rosnąć, mimo wielu trudności związanych z rosnącymi kosztami prowadzenia inwestycji, czemu będą sprzyjać liczne dotacje krajowe i unijne. W obliczu spadku dochodów z tytułu podatku od osób fizycznych, samorządy będą jednak zmuszone do poszukiwania cięć w wydatkach bieżących. Nie będzie to proste, ze względu na wysoką inflację, a także napływ uchodźców z Ukrainy, zwiększający presję na wydatki samorządów w zakresie służby zdrowia, czy edukacji. Ustawa z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa przewiduje finansowanie lub dofinansowanie zadań JST związanych z organizacją pomocy.

Sprawdzony partner pomoże w zarządzaniu samorządowymi finansami

Niezależnie od sytuacji makroekonomicznej samorządy muszą racjonalnie gospodarować środkami finansowymi. Jednostki samorządu terytorialnego zarządzają strumieniami środków finansowych od dotacji, przez wpłaty od mieszkańców po redystrybucję świadczeń czy realizację inwestycji. W każdej z tych dziedzin powinny mieć kompetentnego, doświadczonego partnera finansowego, rozumiejącego specyfikę i potrzeby samorządów i podmiotów od nich zależnych. Partnera, który nie tylko dostarczy wybrane produkty bankowe, ale też przedstawi cały wachlarz usług i produktów finansowych do wykorzystania we wszystkich obszarach funkcjonowania samorządu. Innowacyjność, bezpieczeństwo, doświadczenie i kompleksowość oferty wydają się być kluczem do poszukiwania właściwego partnera w zarządzaniu funduszami publicznymi.

Na polskim rynku największe doświadczenie w obsłudze finansów samorządów ma PKO Bank Polski. Ten niekwestionowany lider polskiego sektora bankowego, którego aktywa przekraczają 400 mld zł, prowadzi rachunki samorządów wszystkich szczebli, zarówno najmniejszych jednostek – gmin wiejskich, jak i największych – województw i miast wojewódzkich. Z usług PKO Banku Polskiego korzysta ok. 280 samorządów, w tym miasta wojewódzkie i województwa. Bank pozostaje również liderem na rynku obsługi budżetów pozostałych miast na prawach powiatów. – Dzięki naszej rozbudowanej sieci oddziałów jesteśmy zawsze blisko klienta. Dysponujemy wyspecjalizowanym zespołem ekspertów i mamy wieloletnie doświadczenie we współpracy zarówno z małymi, jak i dużymi samorządami – od prowadzenia rachunków po strukturyzację finansowania dla spółek komunalnych – mówi Anna Węgrzanowska, dyrektor Biura Sprzedaży Klienta Sektora Publicznego w PKO Banku Polskim.

Szeroka oferta produktów i usług

Jeszcze nie tak dawno obsługa finansowa samorządów polegała głównie na prowadzeniu rachunków, udzielaniu kredytów w rachunku bieżącym czy też przyjmowaniu wpłat i realizacji wypłat. Obecnie banki proponują samorządom bardzo szeroką ofertę nowoczesnych usług i produktów, dostępnych m.in. przez przyjazne systemy bankowości elektronicznej.

W ofercie PKO Banku Polskiego jest np. usługa rachunków wirtualnych – pozwalająca na tworzenie zindywidualizowanego numeru rachunku dla każdego płatnika należności, opłat czy podatków na rzecz samorządów, a po zaimportowaniu do systemu finansowo-księgowego klienta, pozwalająca na pełną, szybką, wiarygodną i automatyczną identyfikację otrzymanych płatności. JST mogą też korzystać z usługi identyfikacji depozytów. Usługa pozwala na sprawne i efektywne zarządzanie wpłatami z tytułu wadiów od kontrahentów, a następnie zwrócenie ich wraz z należnymi odsetkami po rozstrzygnięciu przetargu właściwemu oferentowi.

Innym przeznaczonym dla samorządów produktem są karty przedpłacone. Zasilane przez samorząd z dowolną częstotliwością pozwalają na wypłatę zaliczek dla pracowników na delegacje służbowe czy świadczeń dla świadczeniobiorców, zapewniając właścicielowi karty dostęp do środków w momencie zasilenia karty i umożliwiających zarówno płatności bezgotówkowe w sklepach czy punktach usługowych, jak i wypłatę w bankomatach. JST mogą też usprawnić funkcjonowanie swoich urzędów dzięki wprowadzeniu opłatomatów. Urządzenia pozwalają na przyjmowanie wpłat gotówkowych i bezgotówkowych od mieszkańców, podatników, płatników na zdefiniowane przez samorząd rachunki.

Co istotne, oferowane innowacyjne rozwiązania pozwalają na realizację wszystkich zadań związanych z poborem opłat, podatków i redystrybucji środków finansowych bez konieczności wizyty w punkcie kasowym prowadzonym przez samorząd czy w oddziale banku. Obsługa gotówkowa, choć nadal dostępna i możliwa w szerokiej sieci oddziałów banku, schodzi na dalszy plan w dobie coraz większej cyfryzacji usług publicznych, oczekiwań społeczeństwa o coraz większych kompetencjach cyfrowych i wyższym stopniu mobilności czy w sytuacji kryzysowej jak pandemia, gdy kontakt osobisty z obiektywnych względów musi być ograniczony do minimum.

Największa emisja obligacji w historii

Współpraca PKO Banku Polskiego z samorządami dotyczy nie tylko kwestii czysto finansowych i oferowania produktów bankowych. Ważnym jej elementem jest doradztwo w zakresie struktury finansowania czy modelu realizacji inwestycji. – Dzięki wsparciu spółek z grupy kapitałowej – PKO Leasing i PKO Faktoring jesteśmy w stanie przygotować dla klienta indywidualne, kompleksowe rozwiązania finansowe, które będzie najlepiej odpowiadać jego bieżącym potrzebom i planom rozwojowym – mówi Mariusz Noch, dyrektor Departamentu Klienta Sektora Publicznego w PKO Banku Polskim.

PKO Bank Polski jest jednym z największych dostawców finansowania zewnętrznego (niedotacyjnego) dla samorządów. Pomaga też w poszukiwaniu optymalnych rozwiązań związanych z finansowaniem zaplanowanych inwestycji. Bank jest też liderem krajowego rynku obligacji komunalnych (z prawie 40-proc. udziałem mierzonym wartością zadłużenia).

W lipcu 2021 r. PKO Bank Polski podpisał umowę Programu Emisji Obligacji Komunalnych dla miasta Kraków na łączną kwotę 620 mln zł. To już 27. emisja obligacji dla miasta wojewódzkiego, którą poprowadzi bank, w tym druga dla Krakowa. Celem emisji obligacji jest pozyskanie środków na finansowanie planowanego w 2021 roku deficytu budżetu oraz spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu emisji obligacji oraz zaciągniętych pożyczek i kredytów. To największa emisja obligacji w historii banku.

Emisja obligacji pomoże Krakowowi uzyskać środki dla dalszego rozwoju. Środki z emisji pozwolą na sfinansowanie m.in. inwestycji strategicznych: budowę kolejnego odcinka linii tramwajowej KST (Krakowski Szybki Tramwaj) wraz z budową dwupoziomowego skrzyżowania, przebudowę stacji kolejowej SKA Kraków-Swoszowice wraz z budową parkingu typu „Park & Ride” oraz innych przedsięwzięć inwestycyjnych, istotnych z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju miasta. Kraków nie jest jedynym miastem, z którym bank podpisał tego typu umowę. Do emitentów obligacji komunalnych z PKO Bankiem Polskim dołączyła Piła z dwiema emisjami na łączną sumę 79 mln zł oraz Słupsk (53 mln zł). W ostatnich latach bank uczestniczył w wielu samorządowych projektach inwestycyjnych o niestandardowym charakterze, takich jak Afrykarium-Oceanarium we Wrocławiu czy Park Wodny „Fabryka Wody – Nowa Gontynka” w Szczecinie. Sukcesem zakończył się też współfinansowany przez PKO Bank Polski projekt nowoczesnej spalarni śmieci w Poznaniu, który jest jedną z największych w Polsce inwestycją w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego.

Wsparcie dla inwestycji transportowych

PKO Bank Polski mocno wspiera jednostki samorządowe w organizacji finansowania inwestycji transportowych, ważnych dla mieszkańców miast i regionów. Przykładem jest udzielony w konsorcjum z Bankiem Gospodarstwa Krajowego kredyt na przeszło 1 mld zł dla Kolei Mazowieckich na zakup nowych pociągów i budowę bazy w Radomiu. Z kolei kredyt inwestycyjny z największego polskiego banku w wysokości 51,6 mln zł pomógł w sfinansowaniu rozbudowy i modernizacji lotniska Szczecin-Goleniów. Bank uczestniczy też w emisji obligacji na kwotę 457 mln zł przeznaczonych na zakup taboru przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne we Wrocławiu.

PKO Bank Polski jest sprawdzonym partnerem Kolei Dolnośląskich. Rok temu instytucje podpisały umowę na kredyt konsolidacyjny o wartości 442 mln zł. Kredyt umożliwił kolejom spłatę dotychczasowych zobowiązań inwestycyjnych oraz kontynuację projektu taborowego. Dodatkowo również w zeszłym roku PKO BP udzielił finansowania w kwocie 23 mln zł inwestycji polegającej na rozbudowie zaplecza technicznego do obsługi i serwisowania taboru przy ulicy Pątnowskiej 1 w Legnicy – projekt współfinansowany umową o dofinansowanie zawartą z województwem dolnośląskim. W ostatnim czasie Koleje Dolnośląskie i PKO Bank Polski podpisały umowę kredytu inwestycyjnego o wartości 255 mln zł. Dzięki temu Koleje będą mogły sfinansować zakup 12 nowych, przyjaznych środowisku pociągów z bydgoskiej PESY i uruchomić jeszcze większą liczbę połączeń dla mieszkańców regionu.

– Do tak dużych projektów warto zaangażować instytucję finansową o silnej bazie kapitałowej i wysokiej odporności na teoretyczne negatywne scenariusze, która daje poczucie bezpieczeństwo gromadzonych środków i przestrzeń na rozmowy o finansowaniu największych inwestycji infrastrukturalnych – mówi Mariusz Noch, dyrektor Departamentu Klienta Sektora Publicznego w PKO Banku Polskim.