Pakiet Fit for 55. Jak wpłynie na samorządy?

Autor: Julia Kuchcińska

Emisja gazów cieplarnianych wciąż rośnie w takich sektorach, jak na przykład transport. W związku z tym, w celu ratowania naszego klimatu, musimy podejmować coraz bardziej radykalne decyzje. Aby osiągnąć założone cele państwa Europy muszą powziąć zdecydowane kroki. Pakiet legislacyjny Fit for 55 oznacza zaostrzenie obecnie obowiązującej polityki klimatycznej UE. Wdrożenie pakietu, który ma na celu zmniejszenie emisji dwutlenku węgla w Unii Europejskiej o 55 proc. do 2030 r., zamiast wcześniej założonych 40 proc. względem roku 1990, wymaga radykalnych działań. Implementacja pakietu będzie szczególnie trudna w przypadku Polski. Fit for 55 wpłynie głównie na mieszkalnictwo, mobilność i energię, żeby przyspieszyć zieloną transformację. Jak pakiet wpłynie na jednostki samorządu terytorialnego i ich gospodarkę energetyczną? Czy samorządy są gotowe na Fit for 55? Na te pytania starali się odpowiedzieć uczestnicy panelu.

Dyskusję poprowadził Krzysztof Księżopolski, Adiunkt w Katedrze Polityki Publicznej Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Wśród panelistów znalazły się takie postacie jak Andrzej Grzyb, Poseł na Sejm RP, Rafał Gawin, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, Paweł Poncyljusz, Poseł na Sejm RP oraz Bartłomiej Pawlak, Wiceprezes Zarządu Polskiego Funduszu Rozwoju.

Jako pierwszy głos zabrał Rafał Gawin. Pakiet niesie wyzwania, nie problemy, zaś z każdym wyzwaniem trzeba się zmierzyć – podkreślił. W Unii zaczęliśmy rozmawiać o klimacie, nie o energii, zaś kiedy rozmawiamy o energetyce, to  rozmawiamy o niej bardzo szeroko. Od strony regulacyjnej, to przede wszystkim wyzwania inwestycyjne, by nasza gospodarka mogła stać się niskoemisyjna lub nawet zeroemisyjna. Zmierzamy do realizacji dwóch podstawowych celów: chcemy zrealizować cel tak zwanej integracji OZE oraz cel cyfryzacji sieci. Realizacja drugiego celu jest już procesem w toku. Nie tylko elektroenergetyka lecz również ciepłownictwo powinno się transformować i produkować ciepło z produktów niskoemisyjnych. Wszystkie sektory są ze sobą powiązane, dlatego nie powinniśmy mówić o wyzwaniach dla poszczególnych sektorów.

Samorządy powinny zrobić na własną rękę bilans energetyczny – co będą potrzebowały w ciągu pięciu lat, a nawet 10 i 15. Rząd udziela bardzo niewielkiej pomocy samorządom w zakresie tych potrzeb. Jeśli zrobimy bilans gminy, na tej podstawie bilans powiatu oraz województwa to okaże się jak faktycznie powinny wyglądać sieci dystrybucyjne – powiedział Paweł Poncyljusz. Czyste OZE jest dla nas szansą niezależności energetycznej na poziomie społeczności lokalnej.

Następnie głos zabrał Andrzej Grzyb. Ograniczenie emisyjności i Fit for 55  to integralna część programu gospodarczego UE, która dotyka wszystkich obszarów. Jeśli chodzi o sytuację polskich samorządów można wyróżnić trzy istotne obszary. Pierwszym z nich jest gospodarka o obiegu zamkniętym, czyli obszar, który jest przez nas zaniedbany. Już lata temu powinniśmy zaprzestać składowania odpadów organicznych i zacząć je przetwarzać. Wiele problemów można by rozwiązać poprzez stosowanie biogazu oraz odzyskanego nawozu. Kolejnym niezwykle ważnym elementem jest czyste powietrze – pakiet daje samorządom tak naprawdę szansę na skuteczną walkę ze smogiem. Oszczędność energii jest bardzo preferowana w pakiecie, dzięki czemu efektywność będzie wspierana solidnymi funduszami unijnymi.

Politycy tworzą wizje, jeśli te wizje są spójne, są podstawą do tego by tworzyć strategie. Regulator jest o tyle ważny, że stara się te wizje ubrać w szerokie ramy możliwości. My jesteśmy instytucją, która działa „od samego dołu”, dzięki czemu wiemy jak naprawdę wyglądają programy niskoemisyjne. Jesteśmy właścicielem 16 biogazowni, więc posiadamy ich najwięcej w Polsce. Jest to trudny biznes, ponieważ jest niestabilny. Klastry to również bardzo ważne hasło – jest to przyszłość samorządu, niestety w praktyce mamy dzisiaj tylko jeden działający klaster energetyczny, ponieważ narzędzia nie stymulują długotrwałej współpracy – podsumował dyskusję Bartłomiej Pawlak.