O robotyce i sztucznej inteligencji podczas I Forum Ochrony Zdrowia (19 – 20 czerwca 2023, Pałac Wąsowo)

Na I Forum Ochrony Zdrowia odbył się panel „Robotyka i sztuczna inteligencja – perspektywy rozwoju”.

Moderator:

Krzysztof Jakubiak, Prezes Zarządu Modern Healthcare Institute, Polska

Paneliści:

Thomas Kraft Executive Vice President Sales, Brainlab Sales Gmbh, Niemcy

Paweł Lewandowski Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Cyfryzacji, Polska

Paweł Wisz Kierownik Podkarpackiego Centrum Chirurgii Robotycznej, Kliniczny Szpital Wojewódzki w Rzeszowie, Polska

Piotr Chłosta Kierownik Katedry i Kliniki, Katedra i Klinika Urologii, Uniwersytet Jagiellloński Collegium Medicum, Polska

Henryk Skarżyński Dyrektor Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu

W trakcie panelu „Robotyka i sztuczna inteligencja – perspektywy rozwoju” zorganizowanego w ramach I Forum Ochrony Zdrowia rozmawiano o rewolucji, którą powinno przynieść stosowanie technik robotycznych i sztucznej inteligencji w medycynie. Wśród zalet stosowania tych technologii wymienione zostały m.in. małoinwazyjność, pokonywanie barier geograficznych, możliwość stosowania implantów, czy rozwój telemedycyny. Paneliści starali się znaleźć odpowiedź na pytanie, które nurtuje wszystkich – czy kiedyś powstaną roboty, które same będą w stanie autonomicznie wykonywać zabiegi medyczne. 

Prof. Skarżyński, wiodący ekspert i praktyk w obszarze otolaryngologii był zdania, że takie technologie mogą mieć na obecnym etapie trudniejsze zastosowanie w rekonstrukcji funkcji trudnych obszarów, jakimi są mowa, czy słuch. Zdaniem profesora, w przeciwieństwie do np. urologii, w specjalności, jaką jest otolaryngologia przygotowano dopiero kilka rozwiązań z zastosowaniem technologii robotycznych, jednak są one mało precyzyjne i drogie. Obecnie można je zastosować jedynie u osób całkowicie niesłyszących. Odpowiadając na pytanie, czy medycyna zabiegowa powinna rozwijać się w kierunku operacji na odległość, prof. Skarżyński wypowiedział się entuzjastycznie o takiej możliwości. 

Prof. Piotr Chłosta, stwierdził, że ewolucja już się dokonała i jest jedną z większych w dziejach zmian na lepsze dla chorego. Jej rezultaty, to głównie znikomo inwazyjny dostęp i szybszy powrót pacjenta po operacji do domu. Dla chirurga telemanipulator, czyli chirurgia konsoli, sprawia prozaiczne, ale niezwykle ważnie różnice – nie drętwieją palce i nie boli kręgosłup. Tymczasem chory oczekuje spersonalizowania działań w jego kierunku. Czy dzięki robotom lekarze mogą operować pacjentów lepiej? Nie ma takiej gwarancji, należy utrzymywać wysoki standard szkolenia tradycyjnego. 

Następnie głos zabrał dr. Paweł Wisz, który wykonał 350 zabiegów robotowych, czyli 10% wszystkich operacji tego typu w Polsce. Jak stwierdził Dr. Wisz robot jest tylko narzędziem w rękach chirurga, jest przedłużeniem jego rąk, pozwalającym na absolutną precyzję. Doskonałe wyniki są połączeniem umiejętności lekarza i zaawansowanej technologii. Pojawiła się jednak bariera, jaką jest kwestia prawna, kto weźmie odpowiedzialność za pacjenta w miejscu, w którym on się znajduje. Według dr. Wisza na obecną chwilę wykorzystywane powinien być fakt, że operacje są nagrywane, i staje się to olbrzymią bazą danych, która w przyszłości będzie podpowiedzią dla młodych lekarzy. Trwają już także prace nad licencją dla operatorów robotycznych, powstały już odpowiednie zwalidowane programy szkoleniowe. Ciało ludzkie nie powinno być modelem szkoleniowym, a po odpowiednim szkoleniu liczba błędów zmniejsza się o 60%. 

Na pytanie dot. wykorzystania algorytmów AI odpowiadał także p. Thomas Kraft. W jego opinii roboty pozwalają być skuteczniejsze i mniej inwazyjne. Pozwalają one także rozwijać lekarzom ich techniki w łatwiejszy sposób, wymagający mniejszej ilości treningu. Zaawansowane systemy nie musza pracować nad mniej zaawansowanymi obszarami. Postępuje także minimalizacja robotów, która poszerza zakres wykorzystania takich zabiegów. W kwestii wykorzystania sztucznej inteligencji paneliści podkreślili, że musimy pamiętać o wsparciu, jakiego udzieli ona w rozwiązywaniu problemów, takich, jak np. brak personelu czy wsparcie szkoleniowe dla młodych lekarzy. AI w opinii ekspertów podnosi także efektywność zabiegów. Minister Paweł Lewandowski wskazał, że niezwykle ważna jest kwestia najważniejszego aktu prawnego procedowanego w tym obszarze na terenie EU, czyli AI Act. Są tam dyskutowane kwestie rozwoju sztucznej inteligencji, także w modelu nieograniczonego dostępu do danych. W tej chwili trwa ustalanie ram prawnych tego obszaru w Europie. Zdaniem panelistów sztuczna inteligencja ma jeszcze zbyt wiele ograniczeń, na razie jej rola będzie istotna tam, gdzie wspiera proces analizy dużych zasobów danych. Ministerstwo Cyfryzacji na rozwój szerokopasmowych sieci chce przeznaczyć znaczne środki, co szeroko ułatwi rozwój np. E-conslium, czy projektów realizowanych na odległość badań przesiewowych. Jednak na dziś AI może wesprzeć człowieka tylko tam, gdzie może mieć kluczowy wpływ wykorzystanie ogromnych ilości wysokojakościowych danych.