O e-zdrowiu podczas I Forum Ochrony Zdrowia (19 – 20 czerwca 2023, Pałac Wąsowo)

I Forum Ochrony Zdrowia nie mógł obejść się bez zagadnień dotyczących aplikacji internetowych, telemedycyny i usług związanych z szeroko pojętym e-zdrowiem. Dlatego podczas konferencji odbył się panel dyskusyjny „E-zdrowie. Osiągnięcia, wyzwania, kierunki rozwoju”. 

Moderator – Michał Czarnuch, Partner, Szef Praktyki Life Sciences, Domański Zakrzewski Palinka, Polska

Paneliści:

Paweł Kikosicki – Dyrektor, Centrum e-Zdrowia, Polska

Tomasz Mikołaj Maciejewski – Dyrektor Naczelny, Instytut Matki i Dziecka, Polska

Adam Niedzielski – Minister, Ministerstwo Zdrowia, Polska

Gertruda Uścińska – Prezes, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Polska

Paweł Łangowski, Dyrektor ds. Public Affairs Medicover.

Obszar na pograniczu cyfryzacji i zdrowia w ostatnim czasie objęło dużo rozmów, ale także dużo działań. Minister Adam Niedzielski, jako kluczowe w poprzednim okresie wymienił takie projekty, jak IKP, czy E-recepta. Według Ministra obszar cyfryzacji, to obszar z którego w skali kraju możemy być dumni. 

Każdy się zgodzi, że do rozwoju e-usług przyczyniła się pandemia. Jak widać kryzys, to także okno nowych możliwości. W okresie pandemicznym wprowadzono takie usługi, jak np. teleporady. Dzięki takiemu rozwiązaniu, podczas pandemii VOVID-19 w niektórych regionach stanowiła 100% realizowanych porad. Podobną funkcję zaczęły pełnić e-zwolnienia. To otwierało drogę dla kolejnych rozwiązań z obszaru usług cyfrowych: e-recepta, e-skierowanie, IKP, i kolejne które zostaną wprowadzone przez Ministerstwo Zdrowia w najbliższym czasie. Jest w tym już zawarta profilaktyka, a także np. pierwsza pomoc. Prowadzone są projekty pilotażowe, jak np. Domowa Opieka Medyczna – czyli tele-monitoring. Bardzo popularny w okresie covidowym był pulsoksymetr, zgrany z aplikacja na telefonie, monitorujący parametry natlenienia. Rozwiązanie to umożliwiło trafne wysłanie ponad pięciu tys. zespołów medycznych do potrzebujących. 

Ministerstwo Zdrowia zaczęło wykorzystywać obszar sztucznej inteligencji, bazując na dostępie do scentralizowanych baz danych, wspomagających system publicznej służby zdrowia.  Są one wykorzystywane do np. audytu nieprawidłowości (ilości wystawianych recept), prognozowane są także w tej technologii np. potencjalne możliwości odniesienia udarów przez wybranych pacjentów, które są wysyłane do lekarzy rodzinnych. 

Prezes ZUS Pani Gertruda Uścińska stwierdziła, że kierowana przez nią instytucja była wśród pionierów wprowadzania usług cyfrowych. Z punktu widzenia ZUS działania te stanowią fundament digitalizacji. Po kilku latach realizacji kraje członkowskie Unii stawiają nas za wzorzec. Pierwszą usługą cyfrową wprowadzoną przez ZUS było wprowadzenie e-zwolnienia. To była zmiana na plus także dla pracodawców. E-zwolnienia wymagały dużej ilości szkoleń, zmienione zostało prawo, zawarto porozumienia z wytwórcami aplikacji. Dzięki temu w grudniu 2018 już ponad 70% lekarzy podejmowało decyzję o wystawieniu zwolnienia elektronicznie. Platforma e-zwolnienia była jednym z pierwszych wskaźników pandemicznych, opowiadając o skali zagrożenia. To narzędzie ma także ogromną przyszłość, dokładnie pokazując skalę i koszty potencjalnych zagrożeń dla stanu zdrowia społeczeństwa, a także wycenę oraz optymalizację kosztów ochrony zdrowia. 

Paweł Kikosicki z Centrum e-Zdrowie podkreślał, że to cały zespół jego firmy wprowadza rewolucyjne rozwiązania. Każde z nich to ogrom pracy, sam dojazd na szkolenia obejmuje każdorazowo kilkadziesiąt tys. kilometrów. Strategia Centrum e-Zdrowia to usługi projektowane wspólnie ze współużytkownikami. W jego rozumieniu to nie powinny być rozwiązania dla koneserów, ale po prostu dla zwykłych użytkowników. Dla profesjonalistów medycznych powstaje nowa oferta – aplikacja e-gabinet plus, czyli rozwiązanie dla placówek medycznych, zawierające repozytorium elektronicznej dokumentacji medycznej (oferta zawiera dofinansowanie zakupu sprzętu). Innym elementem oferty będą raporty dla profesjonalistów medycznych, np. alerty dot. stanu zdrowia pacjenta, na którego temat dostępne są dane w systemie. Rozwinęły się znakomicie możliwości zapisów na szczepienia najpierw Covid, następnie HPV. Umożliwiła to aplikacja mobilna Moje IKP, która niebywale się rozwinęła notując już 4,5 mln pobrań. 

Paweł Łangowski z Medicover podkreślił, że najważniejsze dla Medicover są procesy cyfrowe kluczowe dla pacjentów. Już 15 lat temu firma wprowadziła pierwsze rozwiązania telemedycyny, jak chat czy możliwość zdalnego zamawiania recept, które stale rozwija, m.in. w ostatnim czasie unowocześniono aplikację Medicover Online, a także udostępniono pacjentom narzędzie do zamawiania leków pn. Strefa Aptek. Medicover chętnie dzieli się zarówno z sektorem publicznym, jak i prywatnym, wiedzą i doświadczeniem w zakresie rozwiązań telemedycyny i e-zdrowia.

Ekspert Medicover zwrócił także uwagę na wyjątkowe znaczenie infrastruktury, która, obok wymienionych narzędzi telemedycyny, odgrywa równie istotną rolę w holistycznej opiece nad zdrowiem i wellbeingiem pacjentów. Doskonałym przykładem takiego działania jest właśnie Medicover, który swoje usługi świadczy w sposób przemyślany poprzez sieć nowocześnie wyposażonych centrów medycznych, szerokoprofilowych szpitali, gabinetów dentystycznych oraz klubów fitness i siłowni. Dopiero połączenie tych wszystkich obszarów pozwala w sposób efektywny i kompleksowy zapewnić opiekę nad pacjentami, szczególnie tymi z wielochorobowością.

Pacjenci mocno popierają wejście takich urządzeń do użytku. Z większą ostrożnością podchodzi do tego personel medyczny. W dalszym ciągu musimy rozwijać kompetencje w wykorzystywaniu takich rozwiązań. W korzystaniu z konsultacji zdalnych Polska jest na trzecim miejscu w OECD. Kwestia ustawy o jakości, a także cyfrowość może nam w tym bardzo mocno pomoc. Jest to kluczowe narzędzie w kulturze opieki nad pacjentem. Tomasz Mikołaj Maciejewski podkreślił, że obiektem zmian jest szpital – Instytut Matki i Dziecka. Nacisk jest kładziony na cyfryzację opieki ambulatoryjnej. Ale przyszłość to także np. całe ekosystemy cyfrowe dla szpitali, nie tylko urządzenia, ale także rozwiązania. Roboty powinny być lokowane w odpowiednich miejscach, z naciskiem na korzyści dla pacjenta. Do tego powinny dochodzić rozwiązania chmurowe, w których zapewniony zostanie dostęp jakościowy do danych, jak np. obrazowych, które obejmują terabity danych. 

Minister Niedzielski podkreślił, że przyszedł czas na poszerzanie wykorzystania e-rejestracji, przetestowanej przy szczepieniach covid i szczepieniach HPV. W ostatnim okresie przetestowano także pilotaż przy rejestrowaniu się do specjalisty. Dochodzi do tego także program profilaktyczny 40+. Co istotne e-rejestracja wprowadza do systemu także rozliczalność. Drugi kierunek rozwoju to są dane przetwarzane pod kątem prognozowania ryzyk dla pacjentów. Tutaj jest miejsce właśnie dla systemów sztucznej inteligencji. Prezes ZUS podkreśliła, że perspektywy na przyszłość to wykorzystanie danych do poprawy efektywności usług, które są wykonywane. ZUS stosuje już walidację niektórych decyzji w oparciu o określone kryteria przez algorytmy. Bardzo ważne staje się cyberbezpieczeństwo, widać to w atakach które zdarzają się praktycznie codziennie na bazy danych na serwerach rządowych. Już niedługo pojawi się np. karetka Cyberbezpieczeństwa, wspierając placówki medyczne, które nie będą w stanie sobie poradzić z atakami. Elementem kluczowym jest prowadzenie dialogu, np. w kwestii europejskiej przestrzeni danych i niwelowanie asymetrii między świadczeniami sektora prywatnego i publicznego. Paneliści zgodzili się także, że dla rozwoju usług cyfrowych istotne jest także wspieranie w sposób transparentny i zorganizowany innowacyjnych projektów, które wdrażają startupy.