Transformacja konsumpcji na rzecz trwałej jakości życia

Największe wyzwanie, zwłaszcza w państwach EŚW, stanowi zużycie surowców. W ostatnich pięciu latach przed pandemią COVID-19 najwyższa dynamika śladu materiałowego na mieszkańca, tj. zużycia surowców wywołanego konsumpcją towarów i usług, charakteryzowała w pierwszej kolejności Rumunię (49%), a następnie Węgry (30%), Cypr (30%), Chorwację (24%), Bułgarię (21%), Polskę (21%), Łotwę (20%) i Litwę (20%). Wynika to w szczególności z rozwoju budownictwa, który jest głównym czynnikiem napędzającym wydobycie materiałów.

Polityka społeczna wpływa na konsumpcję, przy czym ogólnokrajowe programy społeczne funkcjonujące w Polsce mają bezpośrednie przełożenie na poprawę konsumpcji zrównoważonej. Przede wszystkim w zakresie, w jakim wpływają na poprawę zaspokojenia potrzeb życiowych i edukacyjnych dzieci oraz na zwiększenie udziału osób starszych w życiu społecznym. Udział pomocy socjalnej w PKB w Polsce należy do najwyższych w państwach EŚW, ale jest mniejszy niż w tzw. starych państwach członkowskich UE, z wyjątkiem Holandii i Luksemburga.

Wpływ programów społecznych i pomocy państwowej na eliminację skrajnego ubóstwa, które w Polsce oscylowało w ostatnich pięciu latach wokół poziomu z 2016 r., jest ograniczony. Skrajne ubóstwo dotyka obecnie w największym stopniu rodziny wielodzietne, a więc także dzieci (8,3% osób w gospodarstwach domowych z co najmniej trzema osobami w wieku 0–17 lat). Z prognoz OECD wynika, że w Polsce w związku z wysokim udziałem umów na czas określony i osób samozatrudnionych z niskimi składkami oraz szacowaną jedną z najniższych w UE stóp zastąpienia występuje zagrożenie zwiększeniem ubóstwa osób w starszym wieku.