Jaki będzie nowy czeski premier? 13 grudnia 2021 Analizy Piotr Sieniawski „Człowiek został stworzony jako wolna istota, ponieważ ma możliwość wyboru – wyboru pomiędzy dobrem a złem – i nie jest mu dana absolutna wiedza, która ograniczałaby jego wolność” – czytamy w książce Fialy. Jakim będzie premierem? Podsumowanie: Mianowanie Petra Fialy premierem Fiala – kolejny Orban? Poglądy konserwatywne Problem mianowania członków rządu W niedzielę 28 listopada prezydent Zeman mianował Petra Fialę nowym premierem. Mianowanie odbyło się z zachowaniem rygorystycznych obostrzeń sanitarnych. Wynikało to z faktu, że prezydent Zeman w poprzednim tygodniu otrzymał pozytywny wynik testu na koronawirusa, aczkolwiek nie miał żadnych objawów. Po czterech latach skończyła się więc era Andreja Babisza, który wrócił do Izby Poselskiej. Koalicja premiera Fialy w Izbie Poselskiej będzie miała 108 posłów z człkowitej liczby 200. Kim jest nowy premier Petr Fiala? 57-letni polityk znany jest też jako nauczyciel akademicki oraz politolog w Uniwersytecie Masaryka w Brnie, gdzie w latach 2004-2011 pełnił funkcję rektora. W rządzie Petra Neczasa w latach 2012-2013 zajmował stanowisko ministra szkolnictwa. W latach 2017-2021 piastował stanowisko wiceprzewodniczącego Izby Poselskiej Republiki Czeskiej. Petr Fiala jest także przewodniczącym partii ODS (Obywatelska Partia Demokratyczna), stanowisko to zajmuje od 2014 roku. ODS zatem określa się jako partia prawicowo-konserwatywna. W związku z konserwatywnymi poglądami partii ODS oraz jej przewodniczącego Fialy, pojawia się pytanie, czy Czechy wybiorą się ścieżką węgierską i czy nowy premier stanie się drugim Orbanem? Między innymi w polskiej prasie rezonowało stwierdzenie, że Fiala to „polityczny uczeń Orbana, który podziwia Kaczyńskiego”. Z jednej strony należy pamiętać, że ODS generalnie otwarcie nie krytykowała Orbana ani Morawieckiego, z drugiej strony partner koalicyjny, partia Piratów, jest zasadniczo proeuropejska. Warto przypomnieć, że premier Orban przed wyborami parlamentarnymi otwarcie wspierał premiera Babisza. Partie koalicyjne jednak zasygnalizowały, że nie będą szły drogą węgierskiego populizmu. W pierwszym przemówieniu premier Fiala zaznaczył, że do największych wyzwań dla Republiki Czeskiej w najbliższych miesiącach należą walka z pandemią, konsolidacja środków publicznych, wzrost cen energii oraz inflacja. Również zwrócił się do obywateli z apelem o odpowiedzialne zachowanie w trudnej sytuacji epidemicznej. Premier zapowiedział również zmiany w systemie szkolnictwa oraz w infrastrukturze transportowej. Premier Fiala zaznaczył, że chce, aby nowy rząd stał się „rządem zmiany dla przyszłości”. Poglądy polityczne Petra Fialy są niewątpliwie konserwatywne, wzorując się na konserwatyzmie brytyjskim. W odróżnieniu od TOP 09, Fiala wypowiedział się, iż w jego opinii małżeństwo stanowi jedyne związek mężczyzny i kobiety. „Wierzę w rodzinę, którą wspólnie zakładają mężczyzna i kobieta. Wierzę że tylko związek mężczyzny i kobiety jest małżeństwem. Nie zabraniam nikomu życia z kim chce i jak chce.” – zaznaczył premier Fiala. Po mianowaniu nowego premiera prezydent rozpoczął serię spotkań z kandydatami na stanowiska ministrów. Jak wspomniał Fiala, prezydent Zeman zgłosił zastrzeżenia wobec kandydata na stanowisko ministra sprawiedliwości, którym miał zostać Jan Lipawski z partii Piratów. W związku z tym powstaje pytanie, czy prezydent ma prawo odrzucić propozycję kandydata na stanowisko ministra, która została zgłoszona przez premiera. Dotychczasowa praktyka wskazuje na to, że prezydent jednak dysponuje takimi uprawnieniami. Taka sytuacja miała miejsce np. w 2017 roku, kiedy prezydent Zeman nie zgodził się na mianowanie Tomasza Prouzy na stanowisko ministra przemysłu i handlu. Później w 2018 r. prezydent odrzucił propozycję Miroslava Pochiego na stanowiska ministra spraw zagranicznych, oświadczając, że członkiem antymigracyjnego rządu nie może być polityk wspierający migrację. W 2019 r. zaś prezydent Zeman postanowił nie mianować Michala Szmardę ministrem kultury, bowiem kandydat – zdaniem prezydenta – nigdy merytorycznie nie zajmował się kulturą. Według Art. 62 Konstytucji Republiki Czeskiej, prezydent mianuje i odwołuje przewodniczącego i pozostałych członków rządu oraz przyjmuje ich dymisję, odwołuje rząd i przyjmuje jego dymisje. Konstytucja jednak expressis verbis nie zawiera odpowiedzi na pytanie, czy prezydent ma obowiązek mianować kandydatów zaproponowanych przez premiera. Część konstytucjonalistów podkreśla, że konstytucja nie daje prezydentowi żadnej podstawy prawnej dla odrzucenia kandydata na stanowisko ministra, bowiem z konstytucji wynika obowiązek mianowania, a nie uprawnienie do arbitralnego decydowania. Natomiast inna część konstytucjonalistów podkreśla, że prezydent nie jest w stosunku podrzędnym wobec premiera, co oznacza, że nie jest zobowiązany wykonywać poleceń premiera. Rozmowy prezydenta z kandydatami na stanowisko premiera potrwać mają do 13 grudnia, po czym w tym samym tygodniu ma zostać mianowany nowy rząd pod przewodnictwem Fialy. Źródła: Fiala: Prezidentovy výhrady vůči jednomu z kandidátů na ministra trvají. Rozptýlit by je měly rozhowory. https://www.irozhlas.cz/zpravy-domov/petr-fiala-lany-milos-zeman_2111281235_pj Petr Fiala od A do Z. Slová, která jsou důležitá, věci, které jsou podstatné. https://pfiala.cz/download/PF_od_A_do_Z.pdf Ústava České republiky ze dne 16. prosince 1992. https://www.psp.cz/docs/laws/constitution.html
