Gospodarki Europy Środkowo-Wschodniej w warunkach wysokiej inflacji

Wojna w Ukrainie, tak samo jak załamanie gospodarcze będące następstwem pandemii COVID-19, zakłóciła ścieżkę wzrostu wszystkich analizowanych gospodarek 11 państw EŚW. W konsekwencji tych dwóch kryzysów na koniec 2022 r. realny PKB w EŚW-11 był niewiele większy niż na koniec 2019 r. Dla porównania w UE-27 realny PKB pod koniec 2022 r. był o 2,84% większy niż przed pandemią. 

W 2022 r. w EŚW-11 odnotowano ponad dwukrotnie wyższą inflację niż w krajach tzw. starej Unii. Wzrost inflacji skłonił banki centralne do zaostrzenia polityki pieniężnej, co doprowadziło z kolei do znacznego wzrostu stóp procentowych. Wysoka inflacja w połączeniu z wyższymi stopami procentowymi poważnie zaważyła na sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych i wpłynęła na ich zachowania ekonomiczne.

W połowie 2022 r. w cokwartalnym badaniu kondycji gospodarstw domowych Instytut Rozwoju Gospodarczego (IRG) SGH zadał 1000 Polakom pytanie o to, co miało największy wpływ na ogólną ocenę jakości ich życia. Najczęściej udzielaną przez ankietowanych odpowiedzią był „wzrost inflacji” (78,2% badanych), następnie „wojna w Ukrainie” (55,4%), „(wewnętrzny) konflikt polityczny” (25,8%), „spadek dochodów” (24,2%), „sprawy osobiste” (21,2%), „wzrost dochodów” (15%) i „zniesienie covidowych obostrzeń sanitarnych” (11,2%). 

W Polsce konsumpcja spada od III kw. 2022 r.  W pozostałych krajach regionu (za wyjątkiem Łotwy) konsumpcja prywatna rośnie nieustannie od chwili przełamania kryzysu COVID-19.

W Czechach, Polsce, Rumunii, Słowacji i na Węgrzech, a także w UE-27 wzrosty w 2021 r. zakończyły trwającą ponad dwa lata fazę spadkową inwestycji.