Debata „Euroregiony – sposób na ożywienie współpracy społecznej i gospodarczej” w ramach X Forum Europa – Ukraina

Moderatorka panelu Oksana Jurynec, Posłanka Rady Najwyższej Ukrainy, rozpoczęła debatę podkreślając znaczenie euroregionów dla rozwoju zarówno współpracy między krajami, jak i dla rozwoju poszczególnych obszarów. Zwróciła też uwagę na to, jak dla rozwoju euroregionów istotny jest rozwój społeczeństwa obywatelskiego.

Izabela Kloc, Przewodnicząca Komisji ds. UE w Sejmie zauważyła, że można zaobserwować zacieśnianie się relacji polsko-ukraińskich na różnych szczeblach. Przykładem tego na szczeblu państwowym była wizyta Petro Poroszenki w Polsce, która zaowocowała istotnymi porozumieniami czy też sesją zgromadzenia parlamentarnego Polski i Ukrainy, która odbyła się niedawno we Lwowie. Zwróciła też uwagę na to, że ważna jest też płaszczyzna samorządowa, na której te relacje zacieśniają się.  Jednak najważniejszy w jej opinii jest poziom bezpośredniej współpracy międzyludzkiej, a tu kluczowa jest rozbudowa infrastruktury, co ma miejsce – przykładem jest przedłużenie autostrady A4 po stronie ukraińskiej, włączenie Ukrainy w inicjatywę via Carpathia czy uruchomienie kolei na trasie Przemyśl-Kijów. O tym, że rozwija się współpraca również na gruncie turystyki świadczy na przykład wpisanie szlaku cerkwi drewnianych na terenie Polski i Ukrainy na listę UNESCO. Izabela Kloc wyraziła też nadzieję, że Polska i Ukraina nie będą mieć nigdy sprzecznych interesów, a jedynie wspólne.

Dawid Lasek, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki wyraził przekonanie, że euroregiony odegrają bardzo istotną rolę. Zauważył, że za kilka tygodni będzie obchodzona rocznicę powołania regionu eurokarpackiego. Ta struktura pokazała, że jest przydatna i wspiera poziom rządowy w zacieśnianiu stosunków. Ważną rolę odegrała tu Unia Europejska, ale ta pomoc nie była wystarczająca. Dawid Lasek wyraził ubolewanie, że z programu zostały wyłączone struktury pomocy na poziomie lokalnym i bezpośrednia współpraca transgraniczna. Wyraził opinię, że ważne jest, by wykorzystać turystykę do intensyfikowania tych relacji, Euroregiony powinny kreować wspólny pozytywny obraz jako bezpiecznej i interesującej destynacji. Wszyscy będą na tym korzystać, również gospodarczo.

Serhij Tatusiak, Przewodniczący NGO „Ukraina-Polska-Niemcy” z Ukrainy stwierdził, że najważniejszy jest zbilansowany model władzy. Wyznał, że Polska dla niego i dla większości Ukrainy jest wzorem. Należy uświadomić sobie, że wiele spraw należy dzisiaj od samych Ukraińców. Podkreślił, że ważna jest zmiana mentalności ludzi i edukacja, żeby ograniczać liczbę sporów na poziomie lokalnym. Podziękował moderatorce – Oksanie Jurynec za jej pracę  w tym zakresie na poziomie centralnym. Podkreślił też wagę porozumień takich jak to czterostronne między Polską-Mołdawią-Ukrainą i Rumunią, które pozwalają na skuteczne działanie. Wpływają one też na rozwój turystyki między regionami, który sprzyja poznawaniu się nawzajem. Wyraził ubolewanie, że nie zostały zrealizowane obietnice wprowadzenia ruchu bezwizowego argumentując, że Ukraińcy pokazali, że nie ma w ich kraju alternatywy dla drogi europejskiej.

Galina Grabarczyk, Dyrektor Stowarzyszenia Samorządów Euroregionu Bug zwróciła uwagę na to, że  na euroregion, który reprezentuje składają się przedstawiciele trzech bardzo różnych państw: Polski, Ukrainy i Białorusi, a każde z tych państw znajduje się w innej sytuacji geopolitycznej. Współpraca na poziomie struktur jest bardzo asymetryczna. Strona Polska jest bardzo aktywna, nie można tego powiedzieć o stronie ukraińskiej i białoruskiej, gdzie praktycznie nie ma odpowiednich struktur lub są one bardzo ograniczone. Jednak w ramach programu Polska-Białoruś-Ukraina zostało zrealizowanych wiele projektów, które wpłynęły na rozwój infrastruktury i współpracę między organizacjami samorządowymi. Wyraziła też przekonanie, że w dobie reformy samorządowej na Ukrainie ważne jest przekazanie polskich doświadczeń.

Dumitru-Tudor Jijie, Dyrektor, Stowarzyszenia Euroregion Siret-Prut-Dniestr z Rumunii podkreślił, że wszystkie euroregiony przynoszą dobre regiony. Po 70 latach od powstania pierwszego euroregionu Europa może pochwalić się istnienin ponad 200 euroregionów. Zauważył, że  euroregion, który reprezentuje zrzesza państwa, które należą do UE i państwa spoza UE. Efektem działania tego euroregionu jest m.in. organizacja wielu imprez kulturalnych, akademickich.  Partnerstwo w ramach tego euroregionu z Ukrainą ma charakter strategiczny. Polska też jest ważnym partnerem dla Rumunii i Mołdawii. Istnienie euroregionów wpływa na wzrost wzajemnego szacunku między ludźmi z różnych państw. Zakończył wypowiedź zaznaczając, że Rumunia doskonale rozumie sytuację i stanowisko Ukrainy i Rumunii bardzo podziwiają Ukraińców.

Bogusław Waksmundzki, Członek Zarządu Starostwa Powiatowego w Nowym Targu wyraził przekonanie, że euroregion łączy ludzi i łączy rodziny. Współpraca samorządów w latach 90-tych, realizacja mniejszych projektów zaowocowała wzajemnym poznaniem, przyjaźniami, a to z kolei przekłada się na rozwój życia gospodarczego. Zauważył, że wyzwaniem przyszłości dla euroregionu, który reprezentuje, jest stworzenie marki Tatry na wzór marki karpackiej, ponieważ obecnie przedsiębiorstwa z branży turystycznej koncentrują się na bardzo lokalnym działaniu i konkurują między sobą. Współpraca między regionami na Wschodzie Europy powinna wpłynąć na to,  by granica ta nie była już peryferyjna.

Barbara Inglot , Dyrektor Stowarzyszenia Euroregion Karpacki, podkreśliła, że w przyszłym roku region karpacki będzie świętował 25-lecie działalności. Początki tego regionu były bardzo trudne, ale wydaje się, że region ten spełnił oczekiwania wobec niego. Wyzwaniem jest wielkość tego regionu i niższa aktywność gospodarcza, ale wykorzystuje on atuty jakimi są dziedzictwo kulturowe i naturalne. Stawia na rozwój turystyki. Euroregiony są platformą współpracy, nie mają dawać ryby ,lecz wędkę.

Józef Jodłowski, Starosta Rzeszowa, wyraził radość z powodu tego, że panel pokazał sens wspierania euroregionów. Przez ostatnie kilka lat atmosfera wobec euroregionów nie była zbyt korzystna, co wpłynęło na spojrzenie samorządów. Wyraził też nadzieję, że zostanie wypracowany program dla regionu Karpat, odzwierciedlający zapotrzebowanie mieszkańców wszystkich państw wchodzących w skład tego euroregionu.