III FORUM POLSKA – WĘGRY 24 maja 2021, 13:00-16:00 Wydarzenie online „Razem w obliczu europejskich wyzwań”

Podsumowanie panelu: Kultura najlepszą inwestycją

Gości powitał moderator dyskusji Jerzy Marek Nowakowski. Otwierając rozmowę nawiązał do trwającej wieki przyjaźni polsko-węgierskiej, która wykracza ponad relacje polityczne. Pierwsze pytanie skierowane do panelistów dotyczyło właśnie tego, na ile nasza bliskość kulturowa wpływa na i ułatwia pogłębienie relacji politycznych.

Pierwszy głos zabrał Poseł na Sejm Piotr Babinetz, który zwrócił uwagę, że choć faktycznie współpraca polityczna układa się dobrze, to wzmocnienia wymaga współpraca bezpośrednio na poziomie obywatelskim oraz w zakresie gospodarczym. Jeśli chodzi o współpracę kulturalną, widoczny jest brak np. filmu historycznego, który opowiadałby o wspólnej historii naszych narodów, np. o pomocy jakiej Węgry udzieliły Polakom w bitwie warszawskiej 1920r. Tibor Navracsics, Dyrektor Instytutu Strategii Europejskiej węgierskiego Narodowego Instytutu Służby Publicznej przyznał, że z Polacy i Węgrzy zasilają swoją wiedzę ze wspólnych doświadczeń historycznych, a każda dekada historii XX wieku przynosiła kolejne wydarzenia, które łączyły obydwa narody.

Odmienny stosunek do wielu kwestii w Unii Europejskiej w trakcie podejmowania decyzji wynika z różnej przeszłości historycznej krajów wschodnich i zachodnich, z przepaści kulturowej między wschodem i zachodem. Gabriella Igyártó, Dyrektor Wykonawczy węgierskiego Związku Stowarzyszeń Sztuki Ludowej zwróciła uwagę, że kultura wiąże Polskę i Węgry i te związki kulturowe należy umacniać poprzez rożne wspólne inicjatywy. Podała przykład tego jak jej instytucja aktywnie angażuje się w działalność na rzecz zachowania piśmiennictwa ludowego, w propagowanie rzemiosła, czy promocję zespołów muzycznych i tanecznych. Jej zdaniem wspólnotowość pozwala przetrwać osiągnięciom kultury. Redaktor naczelny Gazety Polskiej Tomasz Sakiewicz zwrócił uwagę na podobieństwa w przekazie kulturowo-historycznym Polski i Węgier. Podobieństwa występują opowieściach, legendach czy wśród bohaterów, na przykładzie chociażby analogii między oblężeniem Częstochowy i Kamieńca Podolskiego w przekazie polskim oraz obrony Egeru w węgierskim. I tak też jego zdaniem Polska i Węgry mają podobny pomysł na zjednoczenie Europy w oparciu o wspólnotę różnych tożsamości, by decydować o kształcie Europy w efekcie oddolnych decyzji swoich społeczności, dzieląc się bogactwem swoich kultur. Jerzy Marek Nowakowski zauważając, że to przez Węgry w XIV czy XV wieku docierały do Polski prądy z zachodu, zapytał, co w takim razie powinniśmy zrobić, żeby wesprzeć relacje kulturowe organizacyjnie i finansowo, tak, by móc pokazać ten dorobek na zewnątrz. Zsolt Fekete, Prezes Zarządu Algotech Polska Sp. z o.o., reprezentujący sektor biznesu, zauważył, że kluczową kwestią jest tutaj bariera językowa. Swoje spostrzeżenia czerpie z trudności jakie identyfikuje w swojej własnej działalności biznesowej, a także w ciągle słabo rozwiniętej współpracy regionalnej Polski i Węgier. Podał przykład braku reprezentacji firm na targach uniwersyteckich. Przyznał, że co roku jego firma przekazuje środki na promocję np. artystów obydwu krajów, należy według niego promować produkty regionalne, dążyć do tego, by współpraca wyszła ponad koniunkturę polityczną. Potwierdził, że kraje łączy ścieżka historyczno-doświadczeniowa a Węgrom bliżej kulturowo jest, aby to w Polsce rozwijali swoje kariery. Wskazał też konieczność działalności oddolnej, tak, żeby kultura obydwu krajów docierała jak najdalej i mogła wpływać na porozumienie. Nawiązując do stwierdzenia, że polsko węgierska unia personalna była pierwowzorem pomysłu stworzenia unii krajów europejskich, Jerzy Marek Nowakowski spytał, jak Polska i Węgry mają pokazywać na zewnątrz swoją wartość.

Tibor Navracsics stwierdził, że Europejczycy nie znają historii naszych krajów, a z tej nieznajomości wynika błędne postrzeganie i takie reakcje, jak wszczęcie procedury z art. 7 Traktatu o UE. Nie da się bez historii tych dwóch krajów napisać historii Europy, a nacisk dziś jest, aby historię pisać z perspektywy Niemiec czy Francji. Zdaniem Navracsicsa starsze pokolenia znają wspólne powiązania, ale dla młodzieży należy tworzyć programy mobilności, tak, by one też się o tym dowiedziały. Jak zatem “sprzedawać” opowieść o tych krajach na zewnątrz? Redaktor Tomasz Sakiewicz potwierdził, że on osobiście aktywnie tę opowieść “sprzedaje” chociażby dzięki swoim wykładom w wielu krajach na świecie. Opowieść o budowaniu jedności różnych narodów międzymorza, o tym, że to Polska i Węgry stanowią pierwszy przykład nawiązania do tradycji republikańskich. Podstawy myślenia republikańskiego, budowanie struktur demokratycznych, tolerancja religijna, to, że prawo upodmiotawia człowieka – to kwitnie w pomysłach dziś w miejscach na całym świecie i trzeba tę historię opowiedzieć. Gabriella Igyártó dodała, że w Europie Środkowej jest tendencja do zachowania tradycji, co nie jest tak spotykane na zachodzie. Tradycja formułuje naszą tożsamość, a kultura ludowa gwarantuje utrzymanie tradycji.

Zsolt Fekete przyrównał kulturę i tożsamość do produktu, który należy umieć sprzedać na poziomie marketingu masowego, tłumacząc wytwory kultury na inne języki oraz swoje wzajemnie. Trzeba wytworzyć zainteresowanie u podstaw i podnosić poprzeczkę. Według Piotra Babinetza należy tworzyć klasy nauczania języka, zwiększyć środki w funduszu wyszehradzkim na przedsięwzięcia gospodarcze, czy, wzorem Turcji, tworzyć seriale. Jerzy Marek Nowakowski podsumował rozmowę stwierdzeniem, że kulturę Polski i Węgier należy po prostu ładnie i sensownie opowiadać innym.

Musimy wykorzystać w nowoczesny sposób wielką tradycję przyjaźni Polsko Węgierskiej , tak by przynosiła obu narodom i Europie wymierne korzyści gospodarcze, społeczne i polityczne. Od średniowiecza, aż po czasy współczesne Polskę i Węgry łączyły dobre stosunki. Wielkie akty solidarności i wspólne wartości to silne fundamenty tych relacji. O tym jak wykorzystać te przyjazne stosunki będą dyskutowali uczestnicy III Forum Polska – Węgry.

Do wzięcia udziału w Forum serdecznie zaprasza jej organizator Instytut Studiów Wschodnich. Trzecia już edycja Forum Polska-Węgry poświęcona będzie zacieśnieniu relacji obu krajów na poziomie lokalnym, regionalnym i państwowym. Uczestnicy porozmawiają o wspólnych działaniach w obszarze gospodarki, polityki zagranicznej, działalności w strukturach unijnych, kultury, współpracy regionalnej oraz polityki społecznej, a także podzielą się prognozami na przyszłość i dobrymi praktykami w walce z  kryzysem gospodarczym wywołanym pandemią koronawirusa.

Wydarzenie zostanie podzielone na trzy ścieżki tematyczne. Pierwsza z nich poświęcona kulturze, odbędzie się już 24 maja 2021. Wśród gości wydarzenia pojawią się takie osobistości jak György Spiró, pisarz i dramaturg, znawca kultury polskiej, Csaba Gy. Kiss, pisarz i historyk kultury, Tibor Navracsics, dyrektor Instytutu Strategii Europejskiej, a także przedstawiciele samorządów, Roman Ciepiela, prezydent Tarnowa oraz Gyula Porga, Burmistrz miasta Veszprém.

Językami wydarzenia będą polski i węgierski.

Program:

Kultura najlepszą inwestycją

Znajomość kultury drugiego państwa to najłatwiejszy sposób na pobudzenie zainteresowania nim. Wspólna historia jest silnym fundamentem relacji polsko-węgierskich, jednak chcąc dalej je budować potrzebujemy atrakcyjnej formy przekazu, jaką są dziedziny sztuki, takie jak literatura, kino i muzyka. Jak możemy stwarzać możliwości do poznawania wzajemnej kultury w sytuacji, gdy nie możemy się przemieszczać?

Lokalnie – skutecznie. Wymiana kulturalna miast partnerskich.

Współpraca miast partnerskich na stałe wpisała się w model funkcjonowania większych i mniejszych miejscowości. Prawie każde miasto na świecie może pochwalić się bogatą listą miast partnerskich z całego świata. Sieć kontaktów między polskimi i węgierskimi województwami, miastami i gminami przekracza 150 umów. Znaczna część z nich co roku stara się dzielić ojczystą sztuką i obyczajami z jak największą liczbą odbiorców. Czy to najbardziej skuteczny sposób na promocję kultury?

Polska oczami Węgra, Węgry oczami Polaka

Narody polski i węgierski przenikają się od wieków. Jak, pomimo posługiwania się tak odmiennymi językami, udało się Polakom i Węgrom porozumieć i – co więcej – do dziś utrzymywać przyjazne stosunki? Co zachwyca Polaków w kraju bratanków, a bez czego Węgrzy nie wyobrażają sobie Polski? Jakie obyczajowe i mentalne różnice da się zauważyć między naszymi państwami? Czy Polska i Węgry dzielą wspólną tożsamość?

Wspólni bohaterowie – najważniejsze sylwetki XX wieku

Historia Polski i Węgier ma niezwykłe elementy – silne przykłady współpracy lokalnej oraz postaci, które heroicznie walczyły o wspólne wartości. W czasach kryzysu oba państwa mogły liczyć na siebie nawzajem. Paneliści porozmawiają o najważniejszych sylwetkach w historii Polski i Węgier, które wykazały się heroizmem w działaniach na rzecz drugiego państwa.

Zainteresowanych udziałem w wydarzeniu prosimy o rejestrację: https://zoom.us/webinar/register/WN_YquZgmCIRgqfpxAEGiETyQ

Zadanie publiczne jest współfinansowane ze środków Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka. Publikacja wyraża jedynie poglądy autorów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Instytutu Współpracy Polsko-Węgierskiej im. W. Felczaka