Europa w obliczu wymuszonej rewizji szlaków dostaw surowców i energii

Dyskusja w tym bardzo interesującym i ożywionym panelu miała charakter wymiany opinii z różnych perspektyw geograficznych (Polska, Kazachstan, Bułgaria, W. Brytania, Norwegia) oraz merytorycznych nt. konsekwencji wojny w Ukrainie dla bilansu energetycznego krajów europejskich i szlaków dostaw surowców energetycznych. 

Prof. G. Prins w oparciu o prezentację multimedialną przedstawił punkt widzenia, który zakłada prymat kwestii zapewnienia bezpieczeństwa narodowego, w tym energetycznego dla państw europejskich, w obliczu ryzyka dominacji Rosji i Chin w obszarze kontroli surowców w wymiarze globalnym. W jego ocenie, obecna sytuacja międzynarodowa wykazała całkowite fiasko strategii energetyczno-klimatycznej UE, w tym koncepcji dekarbonizacji gospodarek. Dowodził też nieefektywności zielonych źródeł energii i konieczności powrotu do oparcia gospodarki na surowcach kopalnych, w tym również ponownego sięgnięcia do zasobów gazu łupkowego. Operował przykładami, świadczącymi o niejawnym finansowaniu przez Rosję organizacji proekologicznych, zabiegających o zaprzestanie projektów łupkowych. Wskazał też na nowe tendencje w światowym handlu surowcami, w tym dużą dynamikę importu węgla kamiennego do Chin z krajów Bliskiego Wschodu i Afryki. 

G. Oftedal polemizował z tezą o konieczności zaniechania inwestycji w alternatywne źródła energii, wskazując na długofalowy potencjał wiatrowych farm offshore. Wskazał też na faktycznie duże nakłady publiczne na prace poszukiwawcze i eksploatacyjne surowców kopalnych, które w debacie publicznej nie są prezentowane przez zwolenników powrotu do surowców tradycyjnych. 

K. Weliczkow wskazał na duży potencjał dla Europy zasobów ropy i gazu, znajdujących się w basenie Morza Kaspijskiego i potrzebę budowania i wzmacniania partnerskich relacji z takimi partnerami, jak Kazachstan, Turkmenistan, Uzbekistan, przedstawiając jednocześnie ograniczenia i wyzwania z tym związane, w tym trudności komunikacyjne, kontrolę Rosji nad szlakami dostaw, wielowątkowe naciski na te kraje ze strony sąsiadującej Rosji oraz Chin. Wskazał przy tym na potrzebę powrotu do idei położenia na dnie M. Kaspijskiego nowego rurociągu naftowego, nawiązując do zarzuconego unijnego projektu Nabucco, również przy zaangażowaniu krajów europejskich w tego rodzaju inwestycje strategiczne. 

W ocenie T. Gałki, dla Polski oraz całej Europy kierunkiem perspektywicznym jest Afryka z jej bogatymi zasobami, jednak ograniczonym wciąż przez słabo rozwiniętą infrastrukturę lokalną, niestabilność struktur  państwowych oraz wysokie koszty transportu i logistyki. 

Panelista z Polski prognozuje, że największe problemy z deficytem energetycznym kraje europejskie, w tym Polska, będą doświadczały od 2024 r. przez kolejne kilka lat, mając na uwadze wciąż istniejące aktualnie spore zapasy surowców w magazynach europejskich.  

Wskazywano też na potrzebę rozwijania nowoczesnej technologicznie energetyki jądrowej, w tym budowy małych, rozproszonych elektrowni modularnych.