Wyzwania przed rynkiem energii elektrycznej w regionie 01 lutego 2019 Forum Europa-Ukraina Pozyskiwanie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w krajach Europy Zachodniej wypiera tradycyjne metody produkcji. Nie ustają również poszukiwania nowych rozwiązań w zakresie efektywności energetycznej. W jaki sposób Europa Środkowo-Wschodnia może skorzystać z tych doświadczeń? Jakiego rodzaju przedsięwzięcia i inwestycje są niezbędne do zmiany modelu rynku energii? Te i inne wyzwania omówili uczestnicy panelu, który poprowadził profesor Wojciech Gizicki. W dyskusji udział wzięli: Natalia Slobodian, Dyrektor Departamentu Analitycznego UkrEnergo, Isabel Soares, Dyrektor ds. Instytucjonalnych i Rynków, Dyrekcja Generalna ds. Energii i Geologii, Torsten Woellert, Team Leader ds. Energii i Ochrony Środowiska, Grupa Wsparcia dla Ukrainy, Komisja Europejska, Victor Logatskiy, Główny Ekspert Programów Energetycznych, Centrum Studiów Ekonomicznych i Politycznych im. Razumkowa. Jako pierwsza głos zabrała Isabel Soares, która omówiła kierunki rozwoju rynku energii elektrycznej. Powiedziała o wyzwaniach stojących przed rynkiem energii w Portugalii. Zaznaczyła, że obecna polityka energetyczna zakłada odchodzenie od paliw kopalnianych a największy nacisk kładzie się na energię odnawialną – głównie wiatrową i słoneczną. – Portugalia posiada program rozwoju źródeł energii odnawialnej z wyznaczonymi celami do 2020 r. Głównym założeniem jest efektywność energetyczna, jak również osiągnięcie progu 32 % energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych. W związku z tym państwo prowadzi duże inwestycje w tym obszarze. Jedną z nich jest klaster energii wiatrowej. W ostatnich dziesięciu latach Portugalia podwoiła liczbę zainstalowanych źródeł energii odnawialnej – podkreśliła Soares. Portugalka wspomniała ponadto, że rozwój źródeł odnawialnych i efektywność energetyczna jest możliwy również dzięki liberalizacji rynku. Dzięki temu zwiększono konkurencyjność w tym segmencie. Dodatkowo ustawodawstwo sprzyja zakładaniu ambitnych celów, takich jak między innymi budowa interkonektorów do przesyłu energii słonecznej z Portugalii i Hiszpanii do innych krajów europejskich. Z bogatych doświadczeń portugalskich mogłaby skorzystać Ukraina, gdzie sytuacja wygląda zgoła odmiennie. Co prawda, jak podkreślił Victor Logatskiy, Ukraina wprowadza reformy w sektorze energetycznym od 2015 roku. Dwie fundamentalne ustawy – o rynku energii elektrycznej oraz o rynku gazu naturalnego – są gotowe. Według niego są one kamieniem milowym dla ukraińskich przekształceń w dziedzinie energii. W dalszym ciągu jednak tamtejszy rynek boryka się z wieloma problemami. Na Ukrainie brak jest stymulujących taryf przesyłowych w związku z czym koszty energii są bardzo wysokie. Victor Logatskyi zwrócił również uwagę na fakt, iż inwestycje w sektor energii i gazu naturalnego są niewystarczające. Kluczowymi kwestiami dla ukraińskiego rynku energetycznego pozostają infrastruktura i koszty. Nieco bardziej optymistyczną wizję rozwoju branży energetycznej na Ukrainie zarysowała Natalia Slobodan z UkrEnergo. Szansę upatruje między innymi w budowie stacji ładowania dla samochodów elektrycznych, głównie tych wyprodukowanych w Chinach. Wbrew słowom przedmówcy, Natalia Slobodan wspomniała o wielomilionowej inwestycji w interkonektory. Innym obszarem, w który UkrEnergo zamierza się zaangażować jest technologia informatyczna. Elektroenergetyka jest z nią ściśle powiązana i przede wszystkim z uwagi na bezpieczeństwo sieci przesyłowych, cyfryzacja jest konieczna. Podobne zdanie na temat kosztów i niskich inwestycji w rynek energii na Ukrainie wyraził Torsten Woellert. Duży problem stanowi również brak nowych elektrowni. Temat energii elektrycznej budzi olbrzymie zainteresowanie. W związku z czym rząd powinien mieć konkretny plan wdrażania nowych rozwiązań. Władze ukraińskie nie powinny również zapomnieć o wsparciu społecznym dla tych odbiorców, których nie są w stanie opłacić wysokich rachunków za energię. Członek Grupy Wsparcia dla Ukrainy szczególnie zaakcentował kwestię ukraińskiego bezpieczeństwa energetycznego: – Bezpieczeństwo energetyczne Ukrainy rzutuje na bezpieczeństwo w tym zakresie również innych krajów. Należy dołożyć wszelkich starań, by Ukrainę zsynchronizować z europejskim systemem energetycznym i stopniowo odłączać ją od systemu rosyjskiego. Bezpieczeństwo energii to kwestia wielkiego wysiłku, ale warto go podjąć – zaznaczył Woellert. Niemiecki ekspert wskazał na przykład Polski, jako wartego naśladowania, podkreślając że nasz kraj jest bardzo aktywny na polu energii elektrycznej i inteligentnych rozwiązań. Zmiany w branży energetycznej na Ukrainie wciąż wymagają olbrzymiego nakładu inwestycyjnego i wsparcia władz centralnych. Jak zgodnie stwierdzili uczestnicy debaty, Ukraina ma potencjał, by stać się eksporterem taniej i czystej energii do innych krajów europejskich. Przed nią jednak piętrzące się wyzwania, w których przełamywaniu Ukraina nie powinna zostać osamotniona.