Dyskusja XXVI Forum Ekonomicznego: Jak walczyć z szarą strefą?

„Walka z szarą strefą i wyłudzeniami podatkowymi – czy przestępcy są już w odwrocie?” to hasło dyskusji, w której wzięli udział przedstawiciele strony rządowej, jak i branż zagrożonych nielegalnym handlem. Przestępcy regularnie okradają państwowy budżet z towarów objętych akcyzą, a w konsekwencji następuje rozwój zorganizowanych mafii, korupcji i prania brudnych pieniędzy. Sektor paliwowy, tytoniowy i alkoholowy są szczególnie narażone na ogromne wyłudzenia podatkowe.

Kamil Wyszkowski, Dyrektor Generalny Global Compact w Polsce przyznał, że szara strefa daje warunki do zwiększania się różnego rodzaju grup przestępczych.

– Mafia rosyjska jest w Polsce obecna i na pewno współpracuje z mafią romańską – mówił.

Zwrócił ponadto uwagę, że z przestępstwami  gospodarczymi jest niezwykle trudno walczyć. Wskazał ponadto, że wiele kancelarii prawnych przygotowuje specjalne strategie, które mają umożliwić przedsiębiorstwom uniknięcie płacenia wysokich podatków. Dlatego, też, jak przyznał Wyszkowski, plan na walkę z szarą strefą powinien być długoterminowy.

Wiesław Jasiński, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów jest zdania, że pakiet paliwowy czy klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania są sprawdzonymi rozwiązaniami, które mogą zmniejszać skalę wyłudzeń skarbowych.

W Krynicy Jasiński po raz pierwszy przedstawił założenia strategii resortu Finansów na najbliższe miesiące. Dotyczą one głównie tzw. dużego pakietu uszczelniającego, czyli “dużej zmiany ustawy o podatku od towarów i usług, a także innych ustaw, np. akcyzowej”.

– Interesowały nas zjawiska w branży paliwowej, tytoniowej, obrocie alkoholem etylowym. Zweryfikowaliśmy wcześniej przygotowane projekty dotyczące zmian w ustawie o podatku od towarów i usług, ustawie akcyzowej i ordynacji podatkowej. Rozwiązania są skierowane przeciwko przestępczości zorganizowanej – mówił wiceminister.

Jasiński wymienił cztery rozwiązania dotyczące rejestrowania i dwa wyrejestrowania podatników, które mają na celu ograniczyć przestępstwa podatkowe. Do pierwszej grupy będą należeć m.in. obligatoryjna kaucja rejestracyjna, “stosowana na poczet ewentualnych zaległości podatnika”, fakultatywna kaucja rejestracyjna, nierejestrowanie nieistniejących podmiotów czy solidarna odpowiedzialność pełnomocnika. W przypadku wyrejestrowania resort chce usunąć prawnie podmioty fikcyjne, z którymi “nie ma kontaktu”, a także te, które prowadzone są przez nieuczciwych przedsiębiorców.

Szczegóły nowego pakietu ustaw mają być znane jeszcze w tym miesiącu.

Z kolei Rafał Miland, Wiceprezes Zarządu PERN S.A., spółki  z branży paliwowej, zwrócił uwagę na skutki wprowadzenia zmian ustaw, mających zwiększyć wpływy do budżetu państwa.

– Po wprowadzeniu pakietu paliwowego zaobserwowaliśmy gwałtowną zmianę wydań paliwa, zgromadzonego w bazach. Od pierwszego sierpnia przez miesiąc wydania paliw zmniejszyły się o około 20 proc. To znaczy, że strumień paliwa, który wpływał do Polski poza bazami czy rejestracją w znaczący sposób się zmniejszył. Przedsiębiorcy, którzy wozili do tej pory paliwo autocysternami za granicę, przestali to robić – mówił Miland, dodając, że jest to dobry dla Skarbu Państwa efekt zmiany prawa.

Zdaniem eksperta, w najbliższych miesiącach ilość wydawanego paliwa będzie odpowiadała ilości dostarczanej do Polski.

Magdalena Włodarczyk, Dyrektor Krajowego Stowarzyszenia Przemysłu Tytoniowego wskazywała kilka czynników istotnych dla branży tytoniowej, które ograniczają nielegalny handel: brak podwyżek akcyzy w 2015 i 2016 roku “przynosi stabilizację legalnego rynku”. Również, jak mówiła panelistka, zamknięcie małego ruchu granicznego z Obwodem Kaliningradzkim spowodowało zmniejszenie się skali przemytu. Zwróciła jednak uwagę na nielegalny handel maszynami, które w bezprawny sposób zostały nabyte, a następnie wykorzystywane są w produkcji.

Natomiast  Iga Wasilewicz ze Związku Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy podkreśliła, że źródłem nielegalnego alkoholu jest chemiczne przetwarzanie alkoholu przemysłowego, który stosowany jest np. do płynów do spryskiwaczy, a sprzedawany w formie pitnego trunku.

– W naszym przypadku problem szarej strefy ma aspekt finansowy, ale i zdrowotny. Szacuje się, że utracone wpływy do budżetu państwa to około 1,6 mld zł. Rocznie z powodu zatrucia alkoholem do szpitali trafia około 400 osób, z czego około 100 umiera – ostrzegała.

Uszczelnienie obrotu skażonym alkoholem, lepsza koordynacja działań służb, wyciąganie konsekwencji prawnych za podróbki i polityka podatkowa państwa to wymienione przez Wasilewicz obszary, w których, jej zdaniem, należałoby poprawić działania ze strony państwa, by ograniczyć szafą strefę w branży. Jednocześnie podkreślała, że alkohole wysokoprocentowe są grupą trunków najbardziej obciążoną podatkowo, co zachęca przestępców do nielegalnego handlu.

Na problemy w systemie fiskalnym zwróciła uwagę także Paulina Hennig-Kloska, posłanka Nowoczesnej.

– Nasza administracja podatkowa jest najmniej wydajna spośród krajów Unii Europejskiej. Złotówka pozyskana z przepływów podatkowych w Polsce kosztuje najwięcej, a podatków i tak w przeliczeniu na pracownika administracji podatkowej, ściągamy najmniej – mówiła.

Paulina Błaziak